Marx.ba
Da kompanija preuzima drugu kompaniju koja obećava uobičajena je pojava u korporativnom svijetu. Takvi poslovi, koje se nazivaju i akvizicije, obično se sprovode kao dio strategije rasta kompanije i obavljaju se iz više razloga.
Kompanija preuzimateljica uglavnom planira diversifikaciju u novi sektor ili liniju proizvoda, ili može htjeti da poveća postojeći tržišni udio i geografski doseg, smanji konkurenciju ili profitira od patenata i licenciranja koji mogu pripadati stečenoj ciljnoj kompaniji. Takve akvizicije se dešavaju na domaćem i globalnom nivou.
U globalnoj korporativnoj historiji, najveće akvizicije procijenjene su na više od 100 milijardi dolara. Najviše vrednovana akvizicija u historiji dogodila se 2000. godine kada je britanska telekom kompanija Vodafone Group (VOD) kupila njemačkog telekom giganta Mannesmann AG za vrtoglavih 180,9 milijardi dolara.
Ovo je lista pet najvećih akvizicija u globalnoj korporativnoj historiji.
Vodafone preuzeo Mannesmann AG
Godine 1999. britanska multinacionalna telekom kompanija Vodafone Group (VOD) odlučila je da kupi njemačkog telekom giganta Mannesmann AG. Dugotrajni napori Vodafone AirTouch PLC-a konačno su se isplatili u februaru 2000. godine kada je Mannesmann prihvatio njegovu ponudu za kupovinu vrijednu 180,95 milijardi dolara, čime je ovo preuzimanje postalo najveći posao spajanja i akvizicije (M&A) u historiji.
Kako je tržište mobilne telefonije dobilo zamah širom svijeta i rast je bio na vrhuncu, očekivalo se da će spajanje velike vrijednosti preoblikovati globalni telekomunikacioni krajolik. Međutim, dogovor je propao i Vodafone je zbog toga bio primoran da otpiše milijarde dolara u narednim godinama.
American Online kupio Time Warner
Spajanje američkih kompanija America Online (AOL) i Time Warner Inc. vrijedno 165 milijardi dolara nalazi se na drugom mjestu liste najvećih akvizicija u historiji. Spajanje se dogodilo na vrhuncu dotcom ere 2000. godine kada je uspješni internet provajder, AOL, dao ponudu za preuzimanje konglomerata masovnih medija, Time Warner. U to vrijeme, AOL je imao ogroman tržišni udio i želio se još više proširiti, koristeći Time Warnerovu dominaciju u izdavaštvu, zabavi i vijestima.
Međutim, očekivane sinergije spajanja nikada nisu u potpunosti ostvarene. Dvije kompanije sukobile su se u upravljanju i kulturi poslovanja, nešto što je samo pogoršano pucanjem dotcom balona i recesijom koja je uslijedila. Vrijednost dionica AOL-a je opala. Na kraju, AOL i Time Warner su se razišli, nastavljajući da rade kao nezavisne kompanije.
Verizon Communications kupio Verizon Wireless od Vodafonea
Treća najveća akvizicija bila je vrijedna 130 milijardi dolara i dogodila se 2013. godine kada je Verizon Communications Inc, vodeći američki multinacionalni telekom konglomerat, preuzeo Verizon Wireless, dominantnog igrača na američkom tržištu bežičnih usluga. Verizon Wireless je nastao 1999. spajanjem Vodafone Airtouch i Bell Atlantic mobilne divizije.
Kao dio akvizicije, Verizon Communications je preuzeo potpunu kontrolu nad Verizon Wirelessom od britanskog Vodafonea, što je dovelo do kraja Vodafoneovog 14-godišnjeg boravka na američkom tržištu telekomunikacija. Dogovor je rezultirao neočekivanim dobitkom za investitore Vodafonea, jer su u džep dobili 54,3 milijarde funti (oko 87 milijardi dolara).
Dow Chemical preuzeo DuPont
U decembru 2015., dva hemijska konglomerata — Dow Chemical i DuPont — objavila su svoju namjeru da se spoje u sporazumu u vrijednosti od 130 milijardi dolara. Završene u septembru 2017. godine, kombinovane kompanije su preuzele ime DowDuPont Inc. i uključivale su tri divizije: poljoprivredu, nauku o materijalima i specijalne proizvode.
Međutim, namjera novog konglomerata nikada nije bila da ostane kao jedna kompanija, već umjesto toga restrukturira entitet izdvajanjem u zasebne kompanije. DowDuPont se tako 2019. razbio u tri različite kompanije: Dow Chemical, DuPont i Corteva. Dow Chemical je hemijska kompanija, a DuPont je proizvođač specijalnih hemikalija. Corteva je poljoprivredna kompanija koja se bavi proizvodnjom sjemena i poljoprivrednih hemikalija.
Anheuser-Busch InBev preuzeo SABMiller
U 2016., najveća svjetska pivara kupila je svog rivala spajanjem u vrijednosti od približno 104 milijarde dolara. Dugo očekivano spajanje dovelo je do toga da je Anheuser-Busch InBev (BUD) (proizvođač brendova uključujući Corona, Budweiser i Stella Artois, ali i nekadašnji vlasnik nikšićke pivare “Trebjesa”) preuzeo londonski SABMiller (proizvođač brendova uključujući Fosters, Castle Lager i Redd’s).
Jedan od ciljeva spajanja bilo je stvaranje kompanije koja bi mogla efikasno da se takmiči na tržištima u razvoju koja imaju snažan potencijal rasta. Prema rukovodstvu kompanije, Latinska Amerika i Afrika nude pivarskom konglomeratu mogućnosti za širenje u brzo rastuće regije, što bi trebalo rezultirati povećanjem prihoda i tržišnog udela.
Zaključak: Iako su akvizicije u korporativnom svijetu uobičajene, ne vode sve do uspjeha, ocjenjuje s Investopedia.
Većina poslova se raspadne tokom trke u industriji ili određenom sektoru uz očekivanje uspjeha. Međutim, neuspjesi su neizbježni za pogrešno sklopljene poslove. Neke od najvećih katastrofa u spajanjima i akvizicijama mogu se pripisati višestrukim faktorima koji mogu ali i ne moraju biti pod direktnom kontrolom uključenih subjekata. To uključuje interna pitanja poput kulturne integracije između dvije kompanije ili probleme na makro nivou kao što su ukupni ekonomski uslovi i geopolitička pitanja, piše Investitor.
